ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
του Χρ. Ντάλα
Διάβασα στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ το άρθρο της Σοφ. Έξαρχου σχετικά με το Νησί του Πάσχα και τον άνθρωπο-πουλί. Ο άνθρωπος-πουλί και το αυγό του κατέχουν ιδιαίτερη θέση στη λαογραφία και έχουν γίνει σήμα κατατεθέν του νησιού.
Θυμήθηκα ένα ταξίδι προ 15ετίας στο Νησί του Πάσχα, το πιο απομονωμένο νησί στον κόσμο και τη μοναδική εμπειρία του. Από τις φωτογραφίες που ανέσυρα, κάποια μάλλον αναφέρεται στο αυγό του ανθρώπου-πουλιού. Παρακάτω λίγα για το νησί του Πάσχα και ένα μικρό οδοιπορικό από την επίσκεψη.
ΛΙΓΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
Το νησί του Πάσχα είναι νησί του Ειρηνικού κυριολεκτικά στη μέση του πουθενά. Ανήκει στην Πολυνησία και υπάγεται στο κράτος της Χιλής, από τις ακτές της οποίας απέχει 3700 χιλιόμετρα.
Έχει έκταση λίγο μεγαλύτερη από τη Μύκονο και βάσει της τελευταίας απογραφής περίπου 7750 κατοίκους Πολυνήσιους. Η επικοινωνία γίνεται αποκλειστικά με αεροπλάνο με πτήση περίπου 5 ωρών από τη Χιλή και 4 ωρών από την Ταϊτή πρωτεύουσα της Γαλλικής Πολυνησίας.
Πρόκειται για ηφαιστειογενές νησί, όπως μαρτυρούν και οι κρατήρες μη ενεργών ηφαιστείων. Καλύπτεται από χαμηλή βλάστηση και λίγους ευκαλύπτους με σχεδόν πλήρη την απουσία δασών. Λέγεται ότι πριν κάποιους αιώνες, το νησί ήταν γεμάτο δάση, τα οποία αλόγιστα αφάνισαν οι άνθρωποι σε μια πρωτοφανή οικολογική καταστροφή. Πλην μιας παραλίας, οι υπόλοιπες ακτές του νησιού είναι απόκρημνες και απλησίαστες συνεχώς δαρμένες από τα μεγάλα κύματα του ωκεανού. Σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός είναι στην πρωτεύουσα Χάνγκα Ρόα δίπλα στο αεροδρόμιο του νησιού και ασχολείται κύρια με τον τουρισμό.
Το όνομα Νησί του Πάσχα (Ράπα Νουι στην τοπική γλώσσα) οφείλει την ονομασία του στον Ολλανδό θαλασσοπόρο Γιάκομπ Ρόγκεβεν, ο οποίος έφθασε εκεί το Πάσχα του 1722.
Ο πληθυσμός τους προηγούμενους αιώνες λέγεται ότι έφθασε και τους 30000. Προς το τέλος του 19ου αιώνα οι ασθένειες, οι πόλεμοι αλλά και η δράση του δουλεμπορίου μείωσαν τον πληθυσμό μέχρι 111 κατοίκους.
Το νησί του Πάσχα είναι γνωστό από λίθινα αγάλματα που στην τοπική γλώσσα λέγονται Μοάϊ. Πρόκειται για τεράστια αγάλματα με ανθρώπινες μορφές από ηφαιστειογενή πέτρα του νησιού. Έχουν ύψος 2-5 μέτρα (μερικά ημιτελή φθάνουν και τα 10μ.) και έχουν καταγραφεί 887 εγκατεσπαρμένα σ’ ολόκληρο το νησί. Υπολογίζεται ότι κατασκευάστηκαν από τον 13ο αιώνα μέχρι και τον 18ο αιώνα.
Για πολλά χρόνια η ύπαρξη αυτών των αγαλμάτων υπήρξε ένα μυστήριο. Ο Έριχ Φον Νταίνικεν τα απέδωσε σε … εξωγήινους για να αποδείξει την επίσκεψη τους στη γη. Εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύουν επιφανείς προγόνους και συνδέονται με τελετουργική δραστηριότητα, ωστόσο η επιλογή της τοποθεσίας τους δεν μπορούσε να εξηγηθεί. Τελευταία ανακάλυψη ότι η θέση τους έχει σχέση με πηγές νερού. Οι πλατφόρμες που είναι στημένες βρίσκονται κοντά σε πηγές γλυκού νερού, το οποίο από υπόγειες διαδρομές αναβράζει στις ακτές κοντά στις οποίες έχουν στηθεί οι πλατφόρμες.
ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
Το ταξίδι στο νησί γίνεται κυρίως μέσω Χιλής. Το δικό μου έγινε από την αντίθετη πλευρά της Γαλλικής Πολυνησίας. Αθήνα – Λος Άντζελες μέσω Παρισιού περίπου 20 ώρες αεροπλάνο, Λος Άντζελες – Παπεέτε πρωτεύουσα της Ταϊτής άλλες 7 ώρες.
Με ένα μικρό αεροπλάνο λίγες μέρες στα Μπόρα – Μπόρα (νησάκι περίπου σαν τον Πόρο), από τους πιο γνωστούς τουριστικούς προορισμούς της Πολυνησίας. Πρόκειται για ένα ηφαιστειογενή κατάφυτο κώνο που τον περικλείει ένα κοραλλιογενές δαχτυλίδι. Μεταξύ τους μια λιμνοθάλασσα με κάτασπρη άμμο από συντρίμμια κοραλλιών που θεωρείται όμορφη, καμία σχέση όμως με τις δικές μας θάλασσες.
Επιστροφή με τον ίδιο τρόπο στην Ταϊτή και νέα μεγάλη 4ωρη πτήση για το Νησί του Πάσχα. Κατάλυμα στον μοναδικό οικισμό του νησιού Χάγκα Ροε δίπλα στο αεροδρόμιο σε ξενοδοχείο με μπανγκαλόου. Κάτω η παραλία του οικισμού αρκετά καλή αλλά απλησίαστη από τα θεόρατα κύματα, μόνο κάποιοι τολμηροί κάνανε σερφινγκ. Ο οικισμός μια κωμόπολη με φαρδείς δρόμους και χαμηλά σπίτια με στέγη από τσίγκο μέσα σε πολύ πράσινο. Αρκετά μαγαζιά για φαγητό και σουβενίρ (κυρίως Μοαϊ). Οι κάτοικοι πολυνήσιοι μοιάζουν αρκετά με τους νοτιοανατολικοασιάτες (Βιετναμέζους κτλ.).
Την επόμενη περιήγηση στο νησί κατά γκρουπ με αυτοκίνητο και ξεναγό. Οι δρόμοι ασφαλτοστρωμένοι είτε χωμάτινοι σε σχετικά καλή κατάσταση. Πρώτη επίσκεψη στον κρατήρα του ηφαιστείου RANO KAOY (πλησίον του οικισμού) με κατακόρυφες παρειές και στο βάθος λίμνη με νούφαρα. Στη συνέχεια ο πρώτος αρχαιολογικός χώρος με εξέδρες όπου τοποθετημένα ομάδες Μοαϊ είτε μεμονωμένα. Αρκετά επίσης μισοκατεστραμένα διάσπαρτα. Το βράδυ εξαιρετικοί παραδοσιακοί χοροί στο ξενοδοχείο (Typical dances of Rapa Nui).
Συνέχεια περιήγηση στο υπόλοιπο νησί όπου και ο κύριος αρχαιολογικός χώρος Αχου Τογκαρίκι με την μεγαλύτερη συγκέντρωση αγαλμάτων. Πλησίον της παραλίας εξέδρα με τοποθετημένα 15 Μοαϊ σε καλή κατάσταση. Η περιοχή έχει ανακηρυχθεί από την UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.
Σε άλλο μέρος βρίσκεται λατομείο αγαλμάτων. Σκάλιζαν στην πέτρα τη βασική μορφή με κοφτερά εργαλεία, την απέκοπταν από τον κύριο βράχο, την μετέφεραν πλησίον όπου τελειοποιούσαν την μορφή. Μυστήριο η μεταφορά όγκων πάνω από 100 τόνους για να στηθούν στις εξέδρες. Το πιθανότερο η μεταφορά να γινόταν πάνω σε στρογγυλούς κορμούς δένδρων, όπως στην αρχαία Αθήνα μετέφεραν τα μάρμαρα του Παρθενώνα από την Πεντέλη, και το στήσιμο με κεκλιμένο χωμάτινο επίπεδο και σχοινιά.
Περιήγηση στο υπόλοιπο νησί όπου δεύτερος κρατήρας παλαιού ηφαιστείου με μικρή λίμνη στο βάθος. Στη συνέχεια σε μέρος με στρογγυλεμένη μεγάλη πέτρα που συμβολίζει μάλλον το αυτό του ανθρώπου -πουλί. Απαραίτητο γούρι το άπλωμα των χεριών των επισκεπτών πάνω στην επιφάνεια του αβγού, όπως φαίνεται και στη φωτογραφία.
Σε ολόκληρο το νησί ένα καταπράσινο λιβάδι, το ανάγλυφο ήπιο και το κλίμα γλυκό. Οι ακτές βραχώδεις και απλησίαστες με μονίμως αφρισμένη θάλασσα. Μόνο μια ακτή υπάρχει με εξαιρετική άμμο και καλή θάλασσα όπου γίνεται κολύμβηση με τον φόβο πάντα των καρχαριών. Στην είσοδο μια πινακίδα PLAYA APTA PARA EL BANO (ακτή κατάλληλη για κολύμβηση). Για τους αρτινούς που δεν γνωρίζουν ισπανικά είναι μια παραλία με το όνομα ΑΡΤΑ, προφανώς προς … τιμή τους που έφθασαν σ’ αυτή την άκρη του κόσμου.
Επιστροφή στο Παπεέτε, πάλι με 4ωρη πτήση. Το τελευταίο πιάτο του ταξιδιού ο γύρος της Ταϊτής ενός νησιού με περίπου 170000 κατοίκους, στο μέγεθος αλλά και το σχήμα της Ρόδου. Η παραλιακή διαδρομή εξαιρετική με το εσωτερικό του νησιού ένα ηφαιστειογενές βουνό κατάφυτο και απροσπέλαστο. Επίσκεψη στο κοντινό νησί Μορέα, περίπου μισή ώρα με καράβι. Η Μορέα θεωρείται από τα ωραιότερα νησιά της Πολυνησίας και ο γύρος του κάτι μοναδικό.
Στο αεροδρόμιο για την επιστροφή κάποιος της ασφαλείας με υποπτεύθηκε επειδή η χώρα Ελλάδα δεν του έλεγε κάτι. Μαλάκωσε όταν το εξήγησα ότι το όνομα της χώρας του Πολυνησία (Polynesia) είναι ελληνική λέξη και σημαίνει πολλά νησιά. Ξανά σχεδόν 30ωρο ταξίδι επιστροφής, Παπεέτε – Λος Άντζελες – Παρίσι -Αθήνα.
Χ. Ντάλας