του Χρήστου Ντάλα
Για κάποιους λόγους καθένα από τα δύο νησιά έχει το όνομα του άλλου. Η Ισλανδία (Iceland, δηλαδή παγωμένη χώρα) πήρε το όνομα της Γροιλανδίας που είναι σχεδόν στο σύνολό της σκεπασμένη από πάγο. Η Γροιλανδία (Green land, δηλαδή πράσινη χώρα), που, ενώ είναι παγωμένη, πήρε το όνομά της Ισλανδίας που έχει και κάποιο ελάχιστο πράσινο.
Το ταξίδι σε Ισλανδία – Γροιλανδία είναι μια γνωριμία με την υπερβόρεια, την πολική Ευρώπη. Έγινε πριν ακριβώς δύο χρόνια (18/7-1/8/19) και ήταν το τελευταίο προ κορωνοϊού μεγάλο ταξίδι. Με τον κορωνοϊό να συνεχίζει και τα πραγματικά ταξίδια να παραμένουν στο μηδέν, μια απόδραση στις αναμνήσεις.
Αθήνα Ρέικιαβικ
Η πτήση για Ρέικιαβικ μέσω Μονάχου συνολικά περίπου 4 ώρες. Στο γκρουπ του πρακτορείου Versus ευχάριστη έκπληξη η συνάντηση με τον Γιώργο Ευταξία παλιό φίλο και συνάδελφο με την γυναίκα του Αυγή και παρέα. Έτσι η αρτινή ομάδα απέκτησε μια μικρή σχετική πλειοψηφία.
Την επόμενη ξενάγηση στην πρωτεύουσα της Ισλανδίας. Η ευρύτερη περιοχή του Ρέικιαβικ (όρμος που καπνίζει) έχει περισσότερο από τον μισό πληθυσμό ολόκληρης της χώρας (368.590 κατ.)
Επιβλητικός ο καθεδρικός ναός σε μικρό ύψωμα στο κέντρο της πόλης. Απλό και χαμηλό το σπίτι του προέδρου της Δημοκρατίας. Πετύχαμε και σε μια μικρή διαδήλωση – διαμαρτυρία 7-8 ατόμων που κρατούσαν πλακάτ. Συμπαθητικό δίκτυο πεζοδρόμων με εμπορικά κέντρα. Λίγα παλαιά κτίρια όπως το παλαιό κοινοβούλιο και ένας παλαιός ναός. Στο παραλιακό μέτωπο αναπαράσταση πλοίου των Βίκινγκς κατά τα άλλα όμως, όπως σε όλες τις βόρειες πόλεις, χωρίς κάποιο ενδιαφέρον. Το λιμάνι με ψηλή αποβάθρα εξαιτίας των παλιρροιών και μικρό ταρσανά για τα παγοθραυστικά.
Ενδιαφέρον ένα μουσείο για το βόρειο σέλας. Το βόρειο σέλας δεν είναι εύκολο να το πετύχεις και χρειάζεται οργάνωση για την φωτογράφισή του. Στο μουσείο δείχνονται εξαιρετικής ομορφιάς εικόνες του σέλαος.
ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑ
Λίγα για την Γροιλανδία
Η Γροιλανδία τοποθετείται γεωγραφικά στη Βόρεια Αμερική και πολιτικά στην Ευρώπη σαν αυτόνομη περιοχή του Βασιλείου της Δανίας. Έχει έκταση 2.166.000 χλμ2 (περίπου 3,5 φορές όσο η Γαλλία) και πληθυσμό περίπου 56.000 κατ. Είναι το μεγαλύτερο νησί της γης (αν θεωρήσουμε την Αυστραλία σαν ήπειρο). Πρωτεύουσα το Νουούκ με 12.200 κατ.
Τα 9/10 του εδάφους της είναι σκεπασμένα με ένα παχύ στρώμα πάγου, που έχει πάχος από 300μ. στην περιφέρεια ως 3.000 μ. στο εσωτερικό. Αποτελεί ένα συνεχόμενο οροπέδιο με πολλές κορυφές, από τις οποίες μερικές ξεπερνούν τα 2.000μ. με ψηλότερη στα 3.720 μ. Μόνο η νοτιοδυτική και νοτιοανατολική παραλιακή ζώνη δε σκεπάζονται από πάγους. Είναι η μόνη ελεύθερη και κατοικημένη έκταση, γυμνή όμως, με πολλά βράχια, φιόρδ και νησάκια. Φιόρδ σχηματίζονται σε όλες τις ακτές της. Πολλά από αυτά προχωρούν σε μεγάλο βάθος μέσα στην ξηρά.
Γροιλανδία. Μικρό ιστιοφόρο στον ήλιο του μεσονυκτίου
Η πολική νύχτα στη Βόρεια Γροιλανδία διαρκεί πέντε μήνες. Η χαμηλότερη θερμοκρασία που παρατηρήθηκε ποτέ στην Γροιλανδία είναι -66,10 οC. Οι πολικοί επιστήμονες αποκαλύπτουν ότι η Γροιλανδία έχει χάσει 3,8 τρισεκατομμύρια τόνους πάγου από το 1992, (φαινόμενο του θερμοκηπίου) αρκετούς για να ανέβουν τα επίπεδα της θάλασσας παγκοσμίως κατά σχεδόν 11 χιλιοστά.
Επίσκεψη στη Γροιλανδία
Την τρίτη μέρα πτήση με ελικοφόρο για Γροιλανδία. Η πτήση περίπου 3 ωρών χαμηλή, κατάλληλη για αναγνώριση από ψηλά που είναι κάτι μοναδικό. Περίπου στο μέσο της διαδρομής προσεγγίζεται η Δυτική ακτή. Στην αρχή τα παγόβουνα αραιά, όσο πλησιάζουμε πυκνώνουν μέχρι που δεν διακρίνεται το όριο στεριάς και θάλασσας. Η συνέχεια της πτήσης πάνω από την παγωμένη Γροιλανδία. Όσο επέτρεπαν τα σύννεφα διακρινόταν το ανάγλυφο του εδάφους παγωμένο αλλά και παγωμένες λίμνες. Πλησιάζοντας τη δυτική ακτή επαναλαμβάνεται η ίδια εικόνα της ανατολικής με μεγάλες επιφάνειες κατακερματισμένου πάγου. Προσγείωση στο αεροδρόμιο του Ιλλουλισάτ, κωμόπολη 5.000 κατ. στη βόρεια δυτική ακτή.
Γροιλανδία, πόλη και όρμος Ιλλουλισάτ. Φωτογραφία 4.00 τα ξημερώματα
Γροιλανδία. Ο ήλιος του μεσονυκτίου. Φωτογραφία 12.00 τα μεσάνυχτα
Γροιλανδία Ιλλουλισάτ. Βόλτα μέσα σε παγόβουνα
Το Ιλλουλισάτ χαρακτηριστικός Γροιλανδικός οικισμός με πολύχρωμα ξύλινα σπίτια και κωνικές στέγες. Ίδια κατασκευή το σχολείο, η εκκλησία και το νοσοκομείο. Σε προφυλαγμένο όρμο σκάλα για τα αλιευτικά και κάποιες εγκαταστάσεις για την επεξεργασία των αλιευμάτων. Ο όρμος μπροστά στον οικισμό γεμάτος παγόβουνα αποκομμένα από έναν από τους πολλούς παγετώνες που χύνονται στη θάλασσα. Βραδινή βόλτα με σκάφος για τον ήλιο του μεσονυχτίου. Εξαιρετικές φωτογραφίες τα μεσάνυχτα με τον ήλιο να ακουμπάει στον ορίζοντα.
Την άλλη μέρα επίσκεψη σε έναν μικρό αλιευτικό οικισμό. Διαδρομή μέσα από εκατοντάδες παγόβουνα διαφόρων σχημάτων. Τυχεροί που συναντήσαμε και τρεις παιχνιδιάρες φάλαινες να κάνουν ακροβατικά.
Στην επιστροφή στο Ρέικιαβικ την επόμενη ολοκλήρωση της εικόνας της παγωμένης Γροιλανδίας από ψηλά.
ΙΣΛΑΝΔΙΑ
Λίγα για την Ισλανδία
Η Ισλανδία είναι νησιωτική χώρα της βόρειας Ευρώπης, ευρισκόμενη στο βόρειο Ατλαντικό ωκεανό και ανάμεσα στη Γροιλανδία, τη Σκωτία, τις νήσους Φερόες και τη Νορβηγία. Ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 368.590 κατοίκους και πρωτεύουσά της είναι το Ρέικιαβικ. Κατά μια ερμηνεία, ταυτίζεται με το νησί Θούλη που επισκέφθηκε ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης στο ταξίδι που έκανε τον 4ο αιώνα π.Χ., περί τα 332 – 310 π.Χ.
Ισλανδία Ρέικιαβικ. Καθεδρικός ναός
Η πιο κοντινή γη είναι η Γροιλανδία που απέχει 287 χλμ. και τα νησιά Φερόε (420 χλμ.). Η κοντινότερη απόσταση από την ηπειρωτική Ευρώπη είναι 970 χλμ. από τη Νορβηγία.
Η Ισλανδία είναι το 18ο νησί σε έκταση στον κόσμο, και το δεύτερο μεγαλύτερο στην Ευρώπη μετά τη Μεγάλη Βρετανία. Η συνολική έκταση του Ισλανδικού κράτους είναι 103.000 τετρ. χλμ.
Η Ισλανδία είναι μία νεαρή γεωλογικά περιοχή, η οποία βρίσκεται πάνω στη μεσοωκεάνια ράχη του Ατλαντικού. Η θέση αυτή σημαίνει έντονη γεωλογική δραστηριότητα και μεγάλο αριθμό ηφαιστείων, όπως τα Χέκλα, Ελντγκιάου κτλ.
Ισλανδία. Μπάνιο στην μπλε γαλακτερή λίμνη
Γύρος Ισλανδίας. Θερμές πηγές
Γύρος Ισλανδίας. Καταρράκτης Γκόνταφος
Γύρος Ισλανδίας. Η γαλάζια όξινη λίμνη
Γύρος Ισλανδίας. Με τον Γιώργο Ευταξία φαλαινοθήρες
Γύρος Ισλανδίας. Καταρράκτης Ντέντιφος
Το κλίμα είναι ψυχρό και το 10% της έκτασης του νησιού είναι καλυμμένο από παγετώνες. Παρόλα αυτά, το Ρεύμα του Κόλπου περνάει από τις ακτές της χώρας και κάνει το κλίμα κάπως πιο ήπιο. Η υψηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε είναι περίπου 30ο και η χαμηλότερη -38ο.
Η Ισλανδία αποτέλεσε το τελευταίο μεγάλο νησί του κόσμου που κατοικήθηκε. Οι πρώτοι άποικοι ήταν Σκανδιναβοί, κυρίως Νορβηγοί Βίκινγκ και οι Κέλτες δούλοι τους από την Ιρλανδία και τη Σκοτία. Μετανάστευσαν στο νησί στα τέλη το 9ου και τον 10ο αιώνα.
Αντί να χρησιμοποιούν τα οικογενειακά ονόματα, όπως συμβαίνει συνήθως στα περισσότερα δυτικά έθνη, οι Ισλανδοί φέρουν πατρωνυμικά ή μητρικά επώνυμα, με τα πατρωνύμια να χρησιμοποιούνται πολύ πιο συχνά. Τα πατρωνυμικά επώνυμα βασίζονται στο μικρό όνομα του πατέρα, ενώ τα μητρικά ονόματα βασίζονται στο πρώτο όνομα της μητέρας. Αυτά ακολουθούν το όνομα του ατόμου, π.χ. Ελισάβετ Γιονσντότιρ («Ελισάβετ, η κόρη του Γιόν» (ο Γιόν είναι ο πατέρας)) ή Ολαφούρ Κατρίναρσον («Ολαφούρ, γιος της Κατρίν» (η Κατρίν είναι η μητέρα)). Κατά συνέπεια, οι Ισλανδοί αναφέρονται μεταξύ τους με το όνομα τους και ο ισλανδικός τηλεφωνικός κατάλογος παρατίθεται αλφαβητικά με το όνομα και όχι με το επώνυμο. Όλα τα νέα ονόματα πρέπει να εγκριθούν από την Ισλανδική Ονοματολογική Επιτροπή.
Η Ισλανδία είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που απέκτησε γυναίκα πρόεδρο, την Βιγκντίς Φιννμπογκαντόττιρ το 1980.
Η Ισλανδία αξιολογήθηκε το 2004 από τους Ρεπόρτερ χωρίς σύνορα στην πρώτη θέση ανάμεσα σε 167 χώρες όσον αφορά την ελευθερία του τύπου (μαζί με άλλες 7 χώρες). Ακόμα βρίσκεται στην 1η θέση του Δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης του Ο.Η.Ε. ανάμεσα σε 177 χώρες.
Ο γύρος της Ισλανδίας
Την Ισλανδία γνωρίζουμε από τις ταινίες του εξαιρετικού ισλανδικού κινηματογράφου. Απόκοσμα τοπία, απομονωμένες φάρμες, μοναχικοί άνθρωποι, μουντή ατμόσφαιρα. Ακόμη από την ενδιαφέρουσα λογοτεχνία της, μερικά βιβλία από την οποία είχα μαζί στο ταξίδι.
Έτσι στο γύρο της Ισλανδίας είμαστε λίγο προετοιμασμένοι για την ατμόσφαιρα.
Δυτική Πλευρά
Το σχήμα της Ισλανδίας περίπου ενός πεπλατυσμένου κύκλου, με πολλά φιόρδ. Το τοπίο αποτελεί μια έκπληξη: γυμνά βουνά, βοσκοτόπια, μια ηφαιστειακή γη χωρίς δένδρα. Το εσωτερικό του νησιού με ψηλά βουνά και παγετώνες έρημο και σχεδόν απροσπέλαστο. Εντυπωσιάζουν σ’ ολόκληρη τη διαδρομή οι πολλοί καταρράκτες. Μικρά και μεγάλα ποτάμια με πολλά νερά τροφοδοτούμενα από τους παγετώνες κατεβαίνουν στη θάλασσα σχηματίζοντας βαθιά φαράγγια και εντυπωσιακούς καταρράκτες. Για το συγκεκριμένο πολύ δύσκολο έδαφος ο δρόμος σχετικά καλός με όπου χρειάζεται σήραγγες και άλλα τεχνικά έργα.
Από το Ρέικιαβικ στο νοτιοδυτικό άκρο πρώτη επίσκεψη στις θερμές πηγές στο βορειοδυτικό άκρο. Πλησίον εγκαταστάσεις για λουτρά και αναψυχή. Το ζεστό νερό μεταφέρεται για θέρμανση της πρωτεύουσας. Η Ισλανδία καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, η πρόεδρος δε έχει στόχο να καλύψει με ΑΠΕ το σύνολο της ενέργειας.
Βόρεια ακτή
Ο Βορράς του νησιού χαρακτηρίζεται από τα βαθειά φιόρδ και το δύσκολο έδαφος. Διαδρομή με πολλές σήραγγες, επίσκεψη σε υπαίθριο λαογραφικό μουσείο, διανυκτέρευση στην πόλη Ακουρέιρι στο βάθος του μεγαλύτερου φιόρδ. Όμορφη πόλη (περίπου 19.000 κατ.) με λιμανάκι, μικρά καλοφτιαγμένα σπίτια, καφέ, εστιατόριο, θεωρείται η πρωτεύουσα του Βορρά.
Επίσκεψη στον καταρράκτη Γκόνταφος «καταρράκτης των θεών», στον οποίο κατά την παράδοση ένας από τους Βίκινγκ φεουδάρχες πέταξε τα ξόανα της παλαιάς παγανιστικής θρησκείας. Πολύ νερό, εξαιρετική η διαδρομή δίπλα στο φαράγγι για την επίσκεψή του, ωραία θέα για φωτογραφίες.
Επόμενη διανυκτέρευση στο Χούσαβικ που θεωρείται το χωριό των φαλαινοθηρών. Βόλτα με καραβάκι στον όρμο να δούμε υποτίθεται φάλαινες, αυτές όμως μας … στήσανε.
Συνέχεια στη ΒΑ Ισλανδία με πρώτη επίσκεψη στη λίμνη Μιβατν, φυσικό μουσείο της γεωλογικής ιστορίας της περιοχής, παράδεισος για τα αποδημητικά πουλιά. Κατόπιν διαδρομή μέσα από ηφαιστειακούς σχηματισμούς, πολύ γαιοθερμία με τέρμα στην πανέμορφη μπλε όξινη λίμνη.
Επίσκεψη στον καταρράκτη Ντέντιφος, τον μεγαλύτερο σε παροχή της Ευρώπης, με τα πολλά νερά του να οφείλονται στις πηγές του από τον μεγαλύτερο παγετώνα της Ισλανδίας. Διαδρομή μέσα από ένα σεληνιακό τοπίο – από παλαιά ηφαιστειογενή δράση. Εδώ οι αστροναύτες του ΑΠΟΛΛΩΝ για αρκετές εβδομάδες έκαναν προσομοίωση στις σεληνιακές συνθήκες.
Νότια ακτή
Συνέχεια σε ένα μεγάλο ακατοίκητο τμήμα της χώρας στα ΒΑ και δίπλα στα ανατολικά φιόρδ. Επίσκεψη σε λίμνη – φιόρδ τροφοδοτούμενη από τον μεγαλύτερο παγετώνα της Ισλανδίας και της Ευρώπης με πολλά παγόβουνα αποκομμένα από τον παγετώνα. Ωραία περιήγηση με αμφίβια οχήματα κληρονομιά από τον αμερικανικό στρατό όταν είχε βάσεις στην Ισλανδία. Η διαδρομή στη νότια ακτή σε συνεχές λιβάδι δίπλα στη θάλασσα – μοιάζει με τα ορεινά δικά μας – σε αντίθεση με το πετρώδες της Βόρειας. Επίσκεψη σ’ ένα ενδιαφέρον υπαίθριο μουσείο με πέτρες απ’ όλη την Ισλανδία.
Συνέχεια στο πάρκο των παγετώνων. Πρόκειται για εκχυλίσματα μεγάλων παγετώνων που ξεχύνονται σαν ποτάμια προς την πεδινή περιοχή. Πολλοί καταρράκτες με λιγότερο νερό, άλλα από μεγαλύτερο ύψος προσεγγίσιμοι από κοντά για ωραίες φωτογραφίες. Κοντά το ηφαίστειο που τρομοκράτησε την Ευρώπη το 2010 και με την τέφρα του προκάλεσε την ακύρωση εκατοντάδων πτήσεων. Υπέροχη παραλία με κατάμαυρη άμμο στην περιοχή Βικ. Λαχταριστή παραλία απροσπέλαστη όμως από τα κύματα, την θερμοκρασία και την μουντή ατμόσφαιρα – καμία σχέση με τις δικές μας. Πολυεδρικοί σχηματισμοί από βασάλτη και πέτρινες στήλες κοντά στην ακτή με πολλούς μύθους.
Επίσκεψη στο πιο προβεβλημένο τοπίο της Ισλανδίας που είναι ο πίδακας γκέιζερ απ’ όπου πήραν το όνομα όλοι οι πίδακες του κόσμου. Κάθε δέκα λεπτά εκτινάσσει το νερό σε ύψος 30 μ., στήσιμο των τουριστών σε μικρή απόσταση για φωτογραφίες. Κοντά οι πανέμορφοι και παγκοσμίως γνωστοί καταρράκτες Γκούλφος με πολύ νερό που χάνονται στη γη και επανεμφανίζονται. Συνέχεια σε ένα μεγάλο ρήγμα που διασχίζει διαγώνια την Ισλανδία απομεινάρι παλαιότερης σεισμικής δράσης. Κοντά ένα μικρό αμφιθέατρο σε μέρος όπου έγινε η πρώτη ιστορική εθνοσυνέλευση των Ισλανδών και αρχαιότερη της Ευρώπης.
Το τέλος το γύρου είχε διαδρομή στην ενδοχώρα. Περπάτημα σε ένα από τους παγετώνες με ειδικά σούπερ-τζιπ. Πορεία πάνω στον παγετώνα, ο οποίος διακόπτεται από πολύ βαθιές ρωγμές. Στο τέλος της διαδρομής λαγούμι για περπάτημα μέσα στον παγετώνα όπου ήταν διαμορφωμένες διάφορες αίθουσες, ακόμα και … σχολείου με θρανία.
Τέλος επίσκεψη στην Μπλε λίμνη κοντά στο Ρέικιαβικ. Οργανωμένες εγκαταστάσεις και αξιοποίηση μιας αρκετά μεγάλης λίμνης με ζεστό καταγάλανο νερό. Πολύς κόσμος στη λίμνη, παράδεισος για τους λάτρεις των ιαματικών πηγών και του σπα.