ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ
Του Χρ. Ντάλα
Η κοινή γνώμη ξαφνικά πληροφορείται για κάποιες συνεδριάσεις συντονιστικών και κάποιες καταλήψεις σχολείων. Πολύς θόρυβος στις τηλεοράσεις, στα κοινωνικά δίκτυα ακόμη και στη βουλή.
Τα «αιτήματα» ένας μόνιμος πονοκέφαλος των καταληψιών. Αγαπημένο διαχρονικό αίτημα οι δαπάνες για την παιδεία. Κατά καιρούς εμπλουτίζονται και από την επικαιρότητα (άρθρο 16, διάφορα επεισόδια κτλ.), ακόμη και με συνδικαλιστικά εργασιακά είτε μισθολογικά αιτήματα των καθηγητών. Εφόσον, πάντως, υπάρχει έλλειψη αιτημάτων, κανένα πρόβλημα. Οι καταλήψεις μπορεί να γίνονται και από … έθιμο – υποστηρίχθηκε στα σοβαρά και αυτό στη βουλή.
Τα αιτήματα πάντως είναι δευτερεύον ζήτημα. Το πρωτεύον είναι να διατηρείται ο θεσμός, να συντηρείται μια επαναστατική γυμναστική, να προωθούνται κάποιες θέσεις κομμάτων και συνδικαλιστικών ηγεσιών και να δίνονται ραντεβού για επόμενους αγώνες.
Φέτος στις αιτίες των καταλήψεων δεν θα μπορούσαν να μην είναι τα μέτρα εξαιτίας του κορονοϊού. Μέτρα για τον αριθμό των αιθουσών, μείωση των μαθητών ανά τμήμα (25, 15, λιγότεροι;), μονοθέσια θρανία, χώρους προαυλισμού, προσλήψεις, κυλικεία, μάσκες, τηλεκπαίδευση κτλ. Ζητήματα σοβαρά που δεν σηκώνουν δογματισμούς. Απαιτούν γνώση περί τα εκπαιδευτικά, συμβουλές από την επιστήμη, ρεαλισμό για τις άμεσες δυνατότητες του κράτους, εμπειρίες από εφαρμογές σε άλλες χώρες. Προφανώς και σωστά απαιτούν διάλογο. Μπορεί όμως αυτός ο διάλογος να γίνει με 16χρονους καταληψίες μαθητές;
Έχει γίνει λίγο της μόδας, περνά και σαν «προοδευτιλίκι», να ενθαρρύνονται οι καταλήψεις στα σχολεία: «Δίκιο έχουν τα παιδιά», « αποτελεί δημοκρατικό δικαίωμά τους» κτλ. Κρύβονται έτσι πίσω από τα παιδιά μερικοί πονηροί μεγάλοι αλλά και πολιτικά κόμματα. Εκμεταλλεύονται την άγουρη επαναστατικότητα, την τάση σ’ αυτή την ηλικία να αποφύγουν τα μαθήματα και το ότι κανένας δεν θα τολμήσει να χρησιμοποιήσει βία για να προωθήσουν έτσι δικές τους απόψεις και επιδιώξεις.
Στις αιτίες αυτής της εύκολης υποστήριξης των καταλήψεων είναι και η αντίληψη ότι το δευτεροβάθμιο σχολείο δεν είναι πολύτιμο και ότι η πραγματική γνώση παρέχεται στα φροντιστήρια. Το σχολείο είναι απαραίτητο μόνο για το τυπικό «χαρτί». Έτσι δεν είναι και κάτι το σημαντικό αν ο οποιοσδήποτε μαθητής το καταλαμβάνει. Θυμάμαι από την εποχή που πήγαιναν τα παιδιά μου στο λύκειο κάποιους τραγικούς καθηγητές να κάνουν τα στραβά μάτια για να μπορούν την ώρα του μαθήματος να ετοιμάζονται οι μαθητές για το απογευματινό φροντιστήριο. Κάποιος πρέπει να θυμίσει στους μεγάλους και να πληροφορήσει τα παιδιά ότι στις χώρες που πρωταγωνιστούν στον κόσμο είναι άγνωστη η έννοια του φροντιστηρίου.
Όπως γράφηκε και σ’ ένα ωραίο άρθρο «Το κόστος των καταλήψεων» η κατάληψη σχολείων είναι ένα μοναδικό ελληνικό φαινόμενο. Μια άσκηση βίας, μία παράνομη αξίωση ισχύος των λίγων απέναντι στους περισσότερους. Η αποθέωση ενός κούφιου αντιδημοκρατικού δικαιωματισμού με τον οποίο γαλουχείται μια μικρή μερίδα της νεολαίας, ώστε να αξιοποιηθεί στο μέλλον ως κριός οπισθοδρόμησης. Ως άμυνα σε κάθε νεωτερικότητα, σε κάθε πρόοδο. Ως καύσιμο κάθε ολοκληρωτισμού. Μια υποτίμηση της γνώσης. Ένας ευτελισμός της δημόσιας υπηρεσίας. Μια απαξίωση του δασκάλου. Μια ύπουλη προπαγάνδα εις βάρος των ασθενέστερων κοινωνικών τάξεων με στόχο τη δική τους λουμπενοποίηση και στη συνέχεια χειραγώγηση.
Να χρησιμοποιήσω μια δραματική έκφραση, ότι δεν παίζουμε με την παιδεία και τα παιδιά. Πέραν των άλλων εκπαιδεύουμε και τους αυριανούς δημοκρατικούς πολίτες.
Να εξηγήσουμε ότι για οποιοδήποτε αίτημα, έστω και δίκαιο, δεν μπορεί να κλείνει το σχολείο. Ότι με τις καταλήψεις απαξιώνεται ιδίως το δημόσιο σχολείο, όπου πηγαίνουν κυρίως τα φτωχότερα στρώματα. Τα ιδιωτικά και τα φροντιστήρια λειτουργούν κανονικά. Σε όσους μιλάνε για αγώνες να δείξουμε ότι το κλειστό σχολείο είναι η μεγαλύτερη ήττα. Εξαιρετική η γελοιογραφία του Κ. Μητρόπουλου που δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ της 28/9/20, την οποία δεν αντέχω στον πειρασμό να αναδημοσιεύσω.
Σε μια παλαιότερη εποχή καταλήψεων, ο μακαριστός αρχιεπίσκοπος τότε Χριστόδουλος – ανεξάρτητα από τις διαφορές μαζί του για άλλα θέματα – δεν μάσησε τα λόγια του. Δεν άργησε και το σύνθημα που του λεγαν ρυθμικά «κάτσε καλά Χριστόδουλε». Και η απάντησή του αυτή που έπρεπε:
«Εγώ καλά κάθομαι. Άλλοι να καθίσουν καλά και να καθίσουν στα θρανία τους».
Να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές ότι η δύναμή τους είναι το ανοιχτό σχολείο.
Πάνω σ’ αυτό να καταθέσω μια εμπειρία μου από μια χώρα του τρίτου κόσμου, το μακρινό Περού. Στην πόλη Πούνο (300.000 κατ.) δίπλα στη λίμνη Τιτικάκα (4.000 μ. υψόμετρο) αντικρύσαμε κάτι απροσδόκητο. Μπροστά στην πλατεία του Δημαρχείου μια τάξη να κάνει μάθημα. Τα θρανία στη σειρά, οι μαθητές αφοσιωμένοι στο γραπτό τους, ο δάσκαλος να επιβλέπει, γύρω – γύρω ο κόσμος και οι τουρίστες να παρατηρούν. Ρωτήσαμε και μας είπαν ότι ήταν μια διαμαρτυρία επειδή σε κάποιο χωριό ένα σχολείο κατέρρευσε με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένας μαθητής. Μ’ αυτό τον τρόπο διαμαρτυρήθηκαν τα παιδιά των Ινδιάνων στο Πούνο του Περού. Κάναν γνωστό με τον πλέον κραυγαλέο τρόπο το πρόβλημα, που το ένοιωσαν στο πετσί τους, ούτε σκέψη όμως να χάσουν έστω και μια ώρα μάθημα.
Μάθημα στην αυλή του Δημαρχείου στην πόλη Πούνο του Περού. Διαμαρτυρία επειδή σκοτώθηκε μαθητής από κατάρρευση σχολείου.