Ταξίδι στη Μογγολία

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΜΟΓΓΟΛΙΑ

Στην πατρίδα του Τσέγκις Χαν και των μεγάλων Μογγόλων κατακτητών.

Στη χώρα του ανοιχτού ορίζοντα και του καταγάλανου ουρανού

του Χρήστου Ντάλα

Η Ευρώπη γνωρίζει τη Μογγολία από τους μεγάλους Μογγόλους κατακτητές. Στα σχολικά βιβλία μάθαμε για τον Αττίλα, ο οποίος επικεφαλής των Μογγόλων Ούνων τον 4^ο μ. Χ. αιώνα κατέστρεψε την Ευρώπη φθάνοντας μέχρι τα περίχωρα της Ρώμης.

Ο Ταμερλάνος χίλια χρόνια αργότερα τον 14^ο αιώνα έφθασε μέχρι την Μ. Ασία. Κατενίκησε τον Σουλτάνο Βαγιαζήτ των Σελτζούκων Τούρκων δίνοντας επί έναν ακόμη αιώνα ζωή στην ετοιμόρροπη βυζαντινή αυτοκρατορία.

Όμως ο μεγαλύτερος από τους Μογγόλους κατακτητές ήταν αναμφίβολα ο Τσέγκις Χαν (1162 – 1227). Από τον Τσέγκις Χαν και τους απογόνους του δημιουργήθηκε η μεγαλύτερη αυτοκρατορία που γνώρισε ποτέ ο κόσμος από την Χερσόνησο της Κορέας ανατολικά μέχρι την Ουγγαρία δυτικά.

Λίγα για την Μογγολία

Η Μογγολία είναι σχεδόν άγνωστη για την Ελλάδα. Περίκλειστη χώρα της ανατολικής Ασίας ανάμεσα στην Κίνα νότια και την Ρωσία (Σιβηρία) βόρεια.

Έχει έκταση περίπου 1.560.000 τετρ. χλμ. (περίπου δώδεκα Ελλάδες) και πληθυσμό περίπου 3,0 εκατ. κατοίκους (ένα τρίτο της Ελλάδας). Είναι η πιο αραιοκατοικημένη χώρα στον κόσμο με πυκνότητα περίπου 2 κατ./ τετρ. χλμ. (αντίστοιχα η Ελλάδα έχει περίπου 78 κατ. / τετρ. χλμ.) Περίπου το 80% της επιφάνειάς της καλύπτονται από την έρημο Γκόμπι που στο Βόρειο τμήμα της είναι στέπα με λίγη βλάστηση και αραιούς θάμνους.

Ο μισός πληθυσμός (περίπου 1,5 εκατ.) είναι συγκεντρωμένος στην πρωτεύουσα Ουλάν Μπατόρ που συγκεντρώνει σχεδόν το σύνολο της παραγωγικής δραστηριότητας.

Από το 1920 έως το 1990 δορυφορική χώρα της Σοβιετικής Ένωσης και σήμερα μετακομουνιστική κοινοβουλευτική δημοκρατία.

Στην έρημο και τις στέπες της Μογγολίας

Το ταξίδι οργανωμένο γκρουπ 11 ατόμων: Αθήνα – Κωνσταντινούπολη – Ουλάν Μπατόρ (πρωτεύουσα) με συνολική πτήση περίπου 10 ωρών.

Ένα ταξίδι στη Μογγολία σημαίνει γνωριμία με αυτό που κυρίως είναι η χώρα: έρημος και στέπες.

Επί 6 ημέρες ένας γύρος με τζιπ σε απέραντα λιβάδια και αχανείς ερήμους. Πορεία, σχεδόν στο σύνολό της, χωρίς έναν στοιχειώδη έστω δρόμο, ακολουθώντας μόνο μία κατεύθυνση. Το τζιπ σε κάποιες περιπτώσεις ακολουθεί κάποιες παλαιότερες ροδιές αλλά περισσότερο τη διαίσθηση του οδηγού. Πολλές φορές τα τρία τζιπ προχωρούσαν όχι το ένα πίσω από το άλλο αλλά παράλληλα σε απόσταση εκατό μέτρων, καθένα στο δικό του δρόμο, όλη η έκταση δική μας! Ολοήμερες πορείες στο πουθενά σε ανύπαρκτους δρόμους με τα οχήματα και τις μέσες μας να υποφέρουν.

Στις στέπες κοπάδια από γιδοπρόβατα, άλογα, γελάδια, καμήλες και γιακ (κάτι μεταξύ αγελάδας και προβάτου), κάποιοι βοσκοί με μηχανάκια και τζιπ. Κάποιοι καταυλισμοί κτηνοτρόφων, πλήρης απουσία ανθρώπινης ζωής.

Το έδαφος σχεδόν επίπεδο στο μεγαλύτερο μήκος με κανένα λόφο ή βουνό στον ορίζοντα. Ένεκα του ξηρού κλίματος η ατμόσφαιρα καθαρή και ο ουρανός καταγάλανος. Βρήκαμε κάπου μια επιγραφή «ο Θεός αγαπά τους Μογγόλους, τον ανοικτό ορίζοντα και τον καταγάλανο ουρανό».

Τα βράδια κατασκήνωση σε μικρές μονάδες από παραδοσιακές στρογγυλές σκηνές (γιούρτες). Συνθήκες κάμπινγκ με κρεβάτι στη σκηνή, κοινόχρηστες τουαλέτες και κάποιο φαγητό.

Στην έρημο Γκόμπι. Τις πρώτες δύο μέρες πορεία περίπου 650 χλμ. από την Ουλάν Μπατόρ μέσα στην έρημο Γκόμπι φθάνοντας αρκετά κοντά στα κινεζικά σύνορα. Επίσκεψη σε κάτι ενδιαφέροντες βραχώδεις σχηματισμούς με στρογγυλεμένες πέτρες που μοιάζουν με τον Βώλαξ της Τήνου. Στο τέρμα ένα ενδιαφέρον φαράγγι που στενεύει και οι παρειές του ψηλώνουν ώστε να μην το βλέπει ποτέ ο ήλιος και να καλύπτεται από έναν μόνιμο μικρό παγετώνα.

Στην αρχαία πρωτεύουσα Καρακόρουμ. Ανάλογη πορεία στη συνέχεια στην έρημο Γκόμπι προς τα δυτικά και βόρεια. Συναντάμε πρώτα τον μεγαλύτερο αμμόλοφο του κόσμου: μήκος πάνω από 100, μέσο πλάτος 10χλμ. και κατά τόπους ύψος περίπου 300μ. Παράλληλα ένα ποταμάκι που το επισκεφθήκαμε με καμηλοδρομία. Μέσα από συνεχή έρημο με τα τζιπ πέρασμα από τους «φλεγόμενους βράχους» που είναι κοκκινόχωμα που φωτίζεται κατακόκκινο στη δύση του ήλιου.

Το Καρακόρουμ η πρώτη πρωτεύουσα του Τσέγκις Χαν για βραχύ χρονικό διάστημα. Εξαιρετικό το βουδιστικό μοναστήρι του 17^ου αι. με τετραγωνική περίφραξη από 108 Στούπες σε απόσταση 15μ. η κάθε μία. Μέσα τρεις ναοί του Βούδα και ένας του Δαλάι Λάμα (οι βουδιστές της Μογγολίας είναι του Θιβετιανού Βουδισμού). Τα μοναστήρια και οι Βουδιστές μοναχοί υπέστησαν πολλές διώξεις στην σοβιετική περίοδο. Πολλοί μοναχοί εκτελέστηκαν και ελάχιστα μοναστήρια γλύτωσαν την ολοσχερή καταστροφή.

Στις γιορτές Ναντάμ

Λίγοι δρόμοι στην Μογγολία είναι ασφαλτοστρωμένοι. Δύο λωρίδες άσφαλτο χωρίς ερείσματα κάνουν το δίκτυο επικίνδυνο. Επιστροφή στην πρωτεύουσα με ένα από αυτούς τους δρόμους.

Γιορτή Ναντάμ. Πρόκειται για την εθνική γιορτή της Μογγολίας που γιορτάζεται μια φορά το χρόνο. Την πρώτη μέρα ιπποδρομίες (παραδοσιακό άθλημα των Μογγόλων) έξω από την Ουλάν Μπατόρ σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο. Θυμίζει τα δικά μας πανηγύρια με παιχνίδια, κιόσκια που πουλάνε φαγητά και ποτά. Ειδική επιτροπή για τις ιπποδρομίες για τα άλογα (πρέπει να είναι μογγολικά) και οι αναβάτες 6-12 χρονών. Διαδρομές 15-50 χλμ. (όταν οι γνωστές ιπποδρομίες είναι 2 χλμ. και στο χώρο τερματισμού κατάμεστες κερκίδες.

Την άλλη μέρα στο κεντρικό στάδιο η τελετή έναρξης από τον πρόεδρο της χώρας. Προηγήθηκε έξοδος των λαβάρων από το Κοινοβούλιο με τελετή και παρέλαση που κατευθύνθηκε στο στάδιο. Φαντασμαγορικές παραστάσεις, χοροί, παρελάσεις θυμίζουν την τελετή έναρξης της Ολυμπιάδας. Την μέρα αυτή γίνονται και αγώνες πάλης και τοξοβολίας, αγωνίσματα στα οποία οι Μογγόλοι έχουν καλές επιδόσεις και πάντα παίρνουν μετάλλια στις Ολυμπιάδες.

Η πρωτεύουσα Ουλάν Μπατάρ. Καθιερώθηκε από τους Σοβιετικούς (σημαίνει «κόκκινος ήρωας») σαν σταθερή πρωτεύουσα της Μογγολίας γιατί η προηγούμενη ήταν μετακινούμενη και είχε διάφορα ονόματα. Πολυκατοικίες «σοβιετικού τύπου» χωρίς συντήρηση που δείχνουν ακόμα πιο κακόμορφες, μοντέρνα γυάλινα κτίρια στο εμπορικό κέντρο και οι εκατέρωθεν φτωχογειτονιές. Στη βόλτα ξεχωρίζουν το πανεπιστήμιο, το Εθνικό θέατρο, η Όπερα και το Κοινοβούλιο.

Στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας ξεχωρίζουν οι αποκατεστημένοι σκελετοί δεινοσαύρων που βρέθηκαν απολιθωμένοι στη Μογγολία. Στο επταώροφο Μουσείο Τσέγκις Χαν παραστάσεις από την ζωή και τις κατακτήσεις των Μογγόλων πολεμαρχών. Στην πόλη ένας σπουδαίος βουδιστικός ναός με το άγαλμα του Βούδα ύψους 27μ. και αυτός με ιστορίες διώξεων από τους σοβιετικούς.

Έξω από την πόλη ο ανδριάντας του Τσέγκις Χαν ύψους 44μ. πάνω από ένα διώροφο κτίριο σε μορφή γιούρτας. Η περίμετρος στηρίζεται σε 36 κολώνες που είναι ο Τσέγκις Χαν και οι απόγονοί του.

Ο Τσέγκις Χαν είναι ο εθνικός ήρωας των Μογγόλων, τα πάντα είναι στην σκιά του. Το τεράστιο άγαλμα βλέπει προς το μέρος που υποτίθεται είναι ο τάφος του. Οι Μογγόλοι ήταν μεγάλοι μακελάρηδες και αναφέρονται πολλές φρικιαστικές ιστορίες που εξόντωναν τους αντιπάλους τους. Κατάφεραν όμως στην περίοδο του Τσέγκις Χαν την μεγαλύτερη αυτοκρατορία στην ιστορία της ανθρωπότητας και γι’ αυτό λατρεύονται από τους απογόνους τους.

Ο κόσμος ένα βιβλίο

Στην αχανή Μογγολία με την μεγάλη ιστορία της θυμήθηκα κάτι που ειπώθηκε από έναν μαύρο ιερέα.

«Ο κόσμος ένα βιβλίο. Όσοι δεν ταξιδεύουν έχουν διαβάσει μόνο μια σελίδα του».